Doro Kontalari

“Munduan beste asko lez…”Eguzkjje eta Igetargijje errijjetan ebizen sasoian gizondu ei zan tximinoa. Gizondu eta Emakumetu, esan gura dot. Eta batak gura ebalako eta besteak izten eutsalako laster ugaldu eta zabaldu ziren.

Mundua zirimolatsu ei zebilen lurrunduneiko laino artean galduta.Giza seme, alabek barritz, ez eijjeben Eguzkirik ez Igetargirik ezagutzen. iluntasuna ei zan nagusi munduan.

Ilunetan dabilenari agertzen ei jakoz ilunpetako izaki beldurgarriak. Inpernuko barrabanaren dongakerijjak.

Ilunpetako beldurretatik askatu guran hasi ei zan Gizakumea laguntza eske. AMA LURRARI ERREGUKA

Amalur, Lur-ama.
Ken ieztana beldurra!
Lur-ama, ama lurra.
Ez dot izurik gura!

Amalur, Lur-ama.
Baltzegiak dozana gauak.
Lur-ama, ama lurra.
Uxa egizana mamuak!

Ama- lurrak orduan, izaki negartiaren erosta kantsagarriak isiltzearren edo, igetargia sortu ei ejeban. Eta halantxe kontsolatu ei zirian eme zein ar, mamarroak aldendu zirelako.

Baina, gauekoak laster egokitxu ziren ilunpe barrira eta lehengoari ekin eutsien. Gizakumea beldurtzen hasi zan atzera be. Ikararen menpe, Amari, ama-lurrari erreguka hasi jakon ostabe.

Arren ama, Lur-ama.
Eskain ieztana laguntza!
Otoika nator ama
Uxa ilun nabarreko hotsa!
Igetargitan jagok hotza!

Amak ez eutson kasu handirik egin.
Baina hain da pupu zalea Gizakumea !
Hain gogaikarria, ai eneka hasten danian…



Mainekaz aspertuta, ez entzutearren edo, argi distiratsuago bat zabaldu eban amak ortzian. Eta Eguzki deitu eutsan, Eguk eguna ekarri eban. Eta bi zatitan banatu zan denbora.

Egunekoen Tenorea
eta
Gauekoen Tertzioa.

Poztu ziren bai, poztu betikoak, mamu guztiak aldendu zirelakoan. Baina, egun argitan adoretsu agertu arren, gauetan kikiltzen ziran gizajoak. Ilazkiren argitan, deabru guztiak hasten jakezan inguruan dantzan. Izututa barriro be, laguntza eske hasi ziren,

Aitzakiak aitzaki,
gizakia kexati.
Marapiloa askatzeko
inor behar beti.
Igetargiaren beldur,
argitan be ilun.
Eguzkitan itzala,
ezin gorde inun


Eguzki-lorea

Ama lurrak orduan azken opari bat egitea erabaki eban, kume mainontziak bakea utz zezan. Basoko larrean eguzkiaren antzeko lora berri bat sorrarazo eban, EGUZKI-LOREA deitxu eutsan. Gero seme izutiei emon eta etxean, sarrerako atean eskegitzeko agindu eutsien. Asko poztu ziren eta agindutako moduan egin eben.

Zoriontsu, beldur barik bizi ei dira ordutik hona. Mamuak, agertu arren ezin dabelako etxean sartu, kanpoan gelditzen ei dira ekilorearen edertasunari begira, Ekiaren lehen printzekaz batera oilarrak kukurruku egin arte.

Beldurraren beldur
Norberaren espantu
Izuz bizi nazela
ezin dot ukatu.
Mamu bat joan da eta,
Beste bat beharko joat asmatu

Beldurra joan zen: gizaldiak joa gizaldiak etorri,tximino kunea seme edo alabatu eta Gizakumea Gizalaba edo semetu egin jakuz. Jakitunago egin ahala, lehengo mamu zaharren beldurrak joan . Barre egiten dautsegu. Sorgin, Mamu, Iratxo, Herensuge edo Txerrenen kontu zaharrei, ez jakinen kontuak direlako.

Eta jakituria horreri ezker gaur egungo seme alabok daborduko ez gara mamuen beldur eta ez dogu ama lurraren babesik behar.

Gaur egun gizarte arriskuez geure burua babesteko antolatuta gagoz.

Zeure inguruan esaterako: kale ilunen bat edo argi bako bideren bat badago. Ez dautsazu ama lurrari argitzerik eskatuko ezta?

Alkate jauna
Jaun txit gorena
Kalea ilunegi da,
Salba nazazu arriskuetatik
Argitu idazu gaba.

Gaba egun bihurtu.
Zerua argitu
Ilargia gizaseme alaben begietatik ezabatu,
Zerua isiotu.
“ Baina ez gara ezeren beldur ”