EGUTEGIA
Egoen almazena
Modan Jarri da antza,Trentoko kontzilioaren erabakiez geroztik; 1582 alegia, “Gregorio XIII.” Inposatutako egutegiaren edukiei aldaketak proposatzea. Azkena, Rajoyk. A ze enpeinua! Egutegia arrazionalizatu eta razionatzekoa.
Bejon dagiola! murrizketa guztiek ere ez bai diote krisia gainditzeko balioko. Dirua egiteko makinaren jabeek nahiko bai dute “fiat money” edo “moneta fiduziarioa” hau da: fedean oinarritutako diru paperak inprimatzea zakutik hartzera bidaltzeko. Beraz, erakustaldi arranditsuetan aditzera ematen duen balioa, berez duenaren baino askotaz balio gutxiagoko produktuez fidatzea gaitz ikusten dut. Zertarako kezkatu orduan? Ez du merezi! Nire patrikako hamar euroen antzera, berez ez bai du zentimo laurden balio. Noa ba gai garrantzitsuagoetara, garena izatera ekarri gaituen kontuetara alegia.
Egunen joan etorria pilatzeko omen da egunen almazena, bakoitzaren sorbalda gainean pilatzen dena. Eta euskal Herriko Egutegi nazional zaleek aldarrikatzen dutena. Arrazoizkoa argudioa, egungo egutegiak frantziar eta espainiar estatuek inposatutakoa dela diona. Estatutu eta amejoramenduaren zertzelada kolaborazionistak gora behera, hortxe geure denbora baldintzatzen dirauena.
Euskal Herriko egutegia ordea, egin, egin genezake, baian ez euskalduna. Euskaraz pentsatzen hasiz gero inposaketaren krudeltasuna da nabarmentzen dena. Erromatarren garaitik datorren ukazioa alegia. Ilargia eta eguzkia oinarri duen denbora neurtze sistema ezabatu zigutelako, eta hilabetez hitz egitea inkoherentea bihurtu, gezurretan aritzera behartu.
Euskarak hilabetea, ilargi betea dela badiosku zergatik “mes” itzuli eta ez “ luna llena” joera inkontziente horrek ez ote du inposaketa ezartzen duena legitimatzen?
Zer dela eta, Gregorioren jarraitzaileen pentsamoldean debora neurtzen jarraitu?
Gustura ikusiko nuke, herri mugimendu batek sistema errotik zalantzan jarri eta ezaba zorian dagoen sistema berreskuratzeko bidean jarriko bagintu. Hitzetan, euskararen gomutan gorderik dagoen denbora neuretzeko sistema organiko espirituala alegia.
Inkek XV. mendan, Españolak, (euskaldunen bat tarteko) hara heldu zirenean Ilargiarekin neurtzen zuten denbora eta hara zeintzuk ziren jaiak
1. Eguzkiaren jai handiko ilargia,
2. Ilgora txikia eta ilgora handia, artoak ernetzen direnekoa
3. Loreak ernetzen diren sasoiko ilargia
4. Galburu bikoitzen ilargia
5. Uzta aroko ilargia
6. Pataten ustiaketa eta lurraren atseden ilargia
7. Lurra birbanatzeko ilargia.
8. Lurra ereiteko ilargia.
9. Landatzeko Ilargia
10. Ilargiaren festako ilargia.
11. Txoriak erein berri dauden lurretatik uxatzeko ilargia.
12. Lurrak ureztatzeko ilargia.
· Gurean ezer gelditzen da?
· Nolakoa zen; Egu, Eki, Lur eta ilazki jainkotzat zuten gizakien tenorea.
· Zein haien bizitzeko erritmoa?
· Ezer gelditzen ote da egunen almazen berria eraikitzeko?
Ez nauzue hizkuntzalari baina larunbatak eta laurden batek antzeko ematen dute neure belarrian. Igan-i, de jarrita, igande ezagun egiten zaidan moduan.
Zer da igotzen dena ordea?
Zeren laurdena alegia?
Nor da EGU eguna eta eguena bereak izateko?
Egun berria ospatzeko?
Nor duk OST? Osteko egunaren, -adarraren, -argiaren, -tartearen eta ostiralen jabe izateko?
Negua burutzen da neguburuan, uda burutzen den legez Udaburu goizaldean. Burutik burura doa udan. Burutik burura neguan. Negua omen da hasera, inauste aroa segida. Inauterietan solasean, ama lotan den artean, dibertitzen garenean.
12 eta 13 ilargi. Eguzkiak goia eta behea joten daki.
Hilabeteen izenak
· Martxoa, Martiuz, Marte erromatarren gerla jainkoa.
· Apirila zabaltzeko hila.
· Maiatza Maia jainkosaren izena.
· Abuztua Augustori noiz hartu genion gustua?
· Abendua, garizumarekin nahiko ez eta horra advientoa, gure herria ez da barau egitekoa.
Lagunak ! Frantziak eta Espainiak ez ezik, zeltak, erromatarrek eta gure lurretik pasa den kristo guztiak baldintzatu du gure egutegia. Horregatik diot Rajoy, Merkel edo Sarkosiren egutegian zirriborroak egitearekin ez dela nahiko, badagoelako non ikertu eta zein haritik tiratu.
Egutegi honi heldu gura dion gizataldeak ordea, lurrari lotuta egon behar du, egungo joera mekanizistetatik urrun. Pentsaera organikoagoa beharko luke, neurri bako kontsumoa, politika eta jainko bakarra duen sistematik at.
DORO
