XII.
atala
Mariren Sagardoa
Gora
behera guztien gainetik dago denbora, aro bat bestearen atzetik amai bako
gurpilean dabilen arren bizidunontzat kiribilka bukaeraraino aurrera doana da.
Tarte horretan auzi guztien gainetik bizi beharra dugu. Martintxok eta Basajaunak
ere elkarrekin bizitzen ikasi behar izan zuten, Jentil eta Kristau guztien
gisara. Eta historia gorabeheratsua eraiki dugun arren, bidearen zati bat egina
dago.
Tarte
horretan, behin; Martin, basora ostera eginda zetorren, Mairu-zuloko leizearen
aurrerik pasa zenean. Suposa dezakezuenez, Mairu-zulo badaezpadako lekua da
Martinentzat, fededun batek, dela sinetsi ez eta ez dela esango ez duena.
Mutila,
izerdi-patsetan zetorren, egarriak jota.
Leizearen aurrean soineko gorriz jantzitako emakume galant bat aurkitu zuenean.
Kortesiazko agurraren ostean, egarria itotzeko ura eskatu zion. Andereak ordea
zera erantzun.- Ura baino askozaz hobea duzu sagardoa.- proposamena ukatu edo
onartu orduko kupelari zotza askatu eta mama gozoz betako pitxerra eskaini zion
andreak. Martinek dzanga, daznga, arnas baten hustu zuen ontzia. Hain zen ederra
sagardoa!
Egarria
itotakoan, andereari zuzendu zitzaion. — Eskerrik asko andrea, egarriak jota
nentorren eta egoera horretan edozer
edango nukeela egia bada ere, zinez diotsut, inoiz edan dudan sagardorik
goxoena izan dela. Atrebentzia handia ez bada … Nongo sagarrekin
egindakoa da?
Andereak
zera erantzun zio. – Montes jaunak ezari emandako sagarrekin egina dago.
Martintxo.-
Ezari emandakoak?
Mari.- Bai
mutiko ezetik. Gizakien ukazioetatik.
Martintxo.-
Ez dut ulertzen.
Mari.- Motes
jaunak ukatutakoak hain zuzen.
Martintxo.-
Hobeto azaldu beharko didazu andrea.
Mari.-
Motes jaunak, aurtengo uztan hamar karga sagar batu ditu. Anaiari ordea, eskatuko dionaren beldurrez zazpi batu dituela
esan dio. Nik holakoetan ohi dudan bezala ukatutakoak kendu dizkiot, hiru
alegia. Baian Montes jaunaren beharlekuak ez dira etxekoenganako ukazioetara
mugatzen. Behinola tabernan, barrena berotuta zebilen batean handi-mandiarenak
egin behar eta hamabost sagar karga batu dituela esanez ibili zen. Neurriz
kanpoko bostak kendu nizkion.
Baina ez
zen ez horrekin konformatu, atzo bertan, erratuta edo herriko apaizak eskerrak
eman dizkio Montes jaunari behartsuei oparitutako karga bi sagarrengatik. Montes
jauna ordea, ez du apaiza bere okerretik atera, isilik gelditu da, mundu
guztiak bere borondatearen berri izan dezan. Gelditzen zitzaizkion biak kendu
dizkiot. Beraz aurten ez da sagardorik izan Montesenean, baina bai mairu-zuloko
kupeletan.
Anbotoko
dama agurtu eta alde egin zuen Martinek, bide osoa egin zuen, Anbotoko
Marirenean edandako sagardoaren goxoa aho. sudur zilo zein burutik kendu
ezinik. Asteak eman zituen inguruko kupeletatik zotzak ateratzen, baina alperrik,
ezin haren parekorik aurkitu. Azkenean,
damaren leizera joan eta kupel bat eskatzea erabaki zuen. Damak, pitxerkada gura
bazuen emango ziola esan zion, baina inondik inora ez ziola kupelik salduko.
Martintxok orduan, Anbotoko Anderea ohartu gabe, barrikote bat lepoan hartu eta
alde egin zuen. Herrira heldu eta lagunekin barrikotea zabaldu zuenean … hura
sagardoaren mikatza! Guztiz ozpinduta zegoen. Ordutik aurrera hor dabil
Martintxo, sagardotegiz sagardotegi, kupelik kupel, zotzak atera eta zotzak
sartu. Anbotoko damaren sagardoaren parekoa aurkitu guran. Baina ezin.
Hortik
ote dator ba, txotxaren ohitura?
Martintxoren
ondorengoak, Mariren isilpeko
sagardoaren bila dabiltza. Basajaunak edaten duena, beresian batzen garenok
edaten duguna hain zuzen.
Eta zuk,
gizaki teknokrata horrek inoiz edan dezakezuna. Baian hori bai, gure beresian
izateko zoririk baduzu.
Bitartean
jarraituk kupelik kupel, zotzetik tiraka, baina, jentilon sagardoarekin
alderatuta guztiak irudituko zaizkizu mikatzak.
Doro
